Son yıllarda Van Gölü'nün kirliliği üzerine yapılan duyarlılığı artırma çalışmaları olumlu sonuçlar vermiş olup ulusal çapta yankılanmıştır. Özellikle Van Gölü Aktivistleri tarafından ‘Van Gölü Kirlenmesin, Mavi Kalsın’ sloganıyla organize edilen Van’dan Ankara’ya bisiklet turu etkisini göstermiş ve adeta tekeri çeviren zincir gibi çalışmalar art arda sıralanmıştır. Ve en nihayetinde, bu çalışmalar Hanımefendi Emine Erdoğan’ın himayelerinde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının öncülüğünde meyvelerini vermeye başlamıştır. Yapılan çalışmaların ilki, Van Gölü Havza Koruma Eylem Planının devreye alınmış olmasıdır. Bu plan neticesinde özellikle atık su deşarj tesislerine önem verilmiş olup, gölün korunması konusunda paydaşlarla birlikte yapılması gerekenlerin üstünde durulmuştur.

Van Gölü'nün korunması ve tanıtılmasının bir bütün olarak değerlendirilmesi; paydaşların merkezi yönetim, yerel yönetimler, akademik çevre, güçlü STK’lar ve bilinçli bir toplum olması ile tamamının odak noktasının Van Gölünün korunması ve tanıtımı olması gerekmektedir.

Bu noktada Van Gölü Havza Koruma Eylem Planıyla merkezi yönetimin üstüne düşeni yapmaya başladığını, akademik çevrenin 1-2 Haziran tarihlerinde düzenlenen Van Gölü Sempozyumunu düzenleyerek üstüne düştüğünü yapmaya başladığını, yerel STK’ların öncülük yaptığını görmek mutluluk ve ümit verici olmuştur. Yerel yönetimler bağlamında özellikle belediyeler için ise ayrı bir başlık açmak gerekir.

Bilindiği üzere Van Gölü 430 kilometrelik kıyı hattında bir büyükşehir, iki merkez ilçe ve yedi ilçe olmak üzere toplam 10 adet belediye yönetimi bulunmaktadır: Van Büyükşehir Belediyesi, Edremit Belediyesi, İpekyolu Belediyesi, Tuşba Belediyesi, Erciş Belediyesi, Muradiye Belediyesi, Gevaş Belediyesi olmak üzere 185 kilometrelik kıyı hattı Van il sınırlarında; Adilcevaz Belediyesi, Ahlat Belediyesi ve Tatvan Belediyesi olmak üzere 245 kilometrelik kıyı hattı ise Bitlis il sınırlarında yer almaktadır.

Van Gölü kıyı hattında yönetimsel açıdan sayısal üstünlük belediye yönetimlerinde; belediye sayısı olarak ise Van il sınırında yer alan belediyelerde; kıyı hattı üstünlüğü ise Bitlis il sınırlarında bulunmaktadır. Tüm bunlar birlikte değerlendirildiğinde ise Van Gölü’nün Van ve Bitlis’in önemli bir ortak değeri olduğu görülmektedir. Ve fakat, Bitlis, Van Gölü'nün korunmasına ve tanıtılmasına yeterince önem atfetmemiştir. Nitekim Van Gölü'nün tanıtılmasına ve korunmasına yönelik çalışmalarda kendini göstermeyen güruhlar, sosyal medya üzerinden yapılan etiket çalışmalarında kendilerince ‘Van Gölü’ ismini tartışmaya açmaya çalışmışlardır. Bitlis’in ve özellikle de Adilcevaz, Ahlat, Tatvan’ın altı boş ve gündemde olmayan konularla kaybedecek vakti kalmamıştır. Dolayısıyla bu üç ilçemizin önceliği Van Gölünün tanıtılmasına ve korunmasına yönelik çalışmaları hızlandırmak ve tamamlamak olmalıdır.

Bu noktada, Hanımefendi Emine Erdoğan’ın ve Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un katılımıyla, iki gün süren Van Gölü Sempozyumunun ilk gününde Bitlis il sınırlarından Bitlis Valisinin ve Bitlis Eren Üniversitesi Rektörünün katıldığı görülmüştür.

Sempozyumun ikinci gününde ilk oturumda, Bitlis’ten konuşmacı olarak davet edilen Adilcevaz, Ahlat, Tatvan ve Bitlis belediye başkanlarından sadece Adilcevaz Belediye başkanı ve Tatvan Belediyesi yetkilisi katılım sağlamışlar ve bu çalışmaların önemli olduğundan, yapılan ve yapılması planlanan bazı projelerden bahsetmişlerdir. Sempozyumun geriye kalan oturumlarında ise Bitlis ve ilçelerinden, Bitlis Eren Üniversitesinden ve ilçelerde bulunan Meslek Yüksek Okullarından akademisyen ya da öğrenci düzeyinde herhangi bir katılım olmadığı görülmüştür. Sempozyumda, Van Gölünün bir cazibe merkezi-destinasyon olması, tarihi, jeomorfolojik yapısı, ekonomisi, ulaşım olanakları gibi birçok konu ele alınmış olup önemli bir bilimsel havuz oluşturulmuştur.

Bu bağlamda, Bitlis ve Van’ın ortak değeri olan Van Gölü için düzenlenen sempozyumda Bitlis ve ilçeleri yer edinememiştir. Van Gölü'nü ve Van Gölü'nün ortak değerlerini ortaya koyacak çalışmaları özellikle Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinin akademisyenleri ve öğrencileri gerçekleştirmişlerdir.

Bu çalışmalardan ortaya çıkan en önemli sonuçlardan birinin ise Van Gölü'nün Tanıtımında ve korunmasında kıyı hattında yaşayan insanların önemli ölçüde sorumlu olduğu ve bu konuda ciddi bir bilinç eksikliği olduğunun ifade edilmesidir. Bu noktada halkın bilinçlendirilmesi çalışmalarının gerekirse ilk okul düzeyinden başlanarak gerçekleştirilmesidir. Uygun görüldüğü takdirde ilçe milli eğitim müdürlükleri ve belediyelerin iş birliğinde ilk okul düzeyinden başlamak suretiyle yılın bir haftasında bilinçlendirme aktivitelerinin düzenlenmesi önerilebilir. Bir başka öneri olarak, Adilcevaz MYO, Ahlat MYO, Tatvan MYO, Bitlis Eren Üniversitesinde bulunan akademisyenler ve öğrencileri Van Gölü konusunda yeni bilimsel verileri ortaya koymak üzere çalışmalar yapmalılar.

Yayınlanacak olan Van Gölü Sempozyum kitapçığında yer alan bildirilerden özellikle yerel yönetimlerimizin faydalanacağı ve ikinci sempozyumun düzenlenmesi halinde Ahlat, Tatvan ve Adilcevaz ilçelerinden birinin ev sahipliği yapması için yetkililerin gerekli girişimler de bulunması ümidiyle yazıyı tamamlarken bir kez daha söyleyelim;

‘Van Gölü Kirlenmesin, Mavi Kalsın’

M. Cihat GÜNAY