Adilcevaz yöresinde evlerde dört çeşit ekmek yapılmaktadır. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
-Sac ekmeği
-Tandıra vurularak pişirilen ekmek
-Fetir
-Çörek
Ekmek yapımında kullanılan araç ve gereçleri ise yöresel adlarına göre şöyle sıralayabiliriz;
-Merdane: kındırak
-Oklava: okla
-Sofra: tahta
-Hamur tahtası: hamur teşti
-Rafata: ekmeğin üzerine konarak, tandıra kolay yapışmasını sağlayan bir tür yastık.
Yörede çörek hariç bütün ekmeklerin hamuru aynı yoğrulmaktadır. Ekmek hamuru tuz, su ve unla mayalı olarak yoğrulmaktadır. Hamur yoğrulduktan sonra mayanın gelmesi beklenir. Maya olmadığı zamanlarda, her ekmek hamuru yoğrulduğunda, bir miktar hamur naylon torbanın içerisine konur, un ambarına atılır. Hamur un ambarında ekşir buna “ekşi hamur” denir, bir dahaki ekmek hamuru yoğrulurken maya olarak kullanılır. Geçmişte, kış günlerinde ekmek hamuru akşamdan yoğrularak mayalanmaya bırakılır, ekmek sabah pişirilirken, günümüzde, genellikle hazır maya kullanılmaktadır.
Tava Ekmeği:
Un, su, tuz ve maya karıştırılır. Hamur yoğrulup mayalanır. Ufak ufak künt (yumak) edilir. Tavaya yağ konulup iyice ısıtılır. Künkler elde açılıp, yağda kızartılır.
Fetir:
Yağ, un, tuz, su ve maya, karıştırılıp iyice yoğrulur. Mayalandıktan sonra yumaklar yapılır. Tahtanın üzerinde hamur elle açılır, sac ekmeği ve tandır ekmeğine göre daha kaba olur, üzerine yumurta sürülerek elle tandıra vurularak pişirilir. Tandır ısındıktan sonra kenarları temizlenir. Fetirlerin yüzüne yumurta sarısı sürülüp elle tandırın kenarına yapıştırılır. İyice kızarıp piştikten sonra tandırdan çıkarılır.
Tandır Ekmeği:
Un, su, tuz ve maya iyice yoğrulup mayalandırılır. Yumak yapıldıktan sonra küçük küçük açılıp rafadanın (Yuvarlak, küçük yastık gibi bir alet) üzerine serilir. Önceden yakılan tandırın kenarına yapıştırılıp biraz kızardıktan sonra tandırdan çıkarılır.
Yufka (Lavaş) Ekmeği:
Un, su, maya ve tuz iyice yoğrulur. Sıcak bir yerde mayalanmaya bırakılır. Küçük küçük yumak yapılır. Üzerlerine örtü örtülüp tandır yakılır. Kenarlarına taş dizilip üzerine sac konulur. Yumaklar ekmek tahtasının üzerinde ince bir şekilde açılır. Sonra sacın üzerinde pişirilir. Kızarması için sacın altından tandıra sallanır. Bir süre sonra çıkarılır.
Cevizli fetir:
Çörek hamuruyla yapılır. Hamur normal ekmek hamurundan kuru olarak hazırlanır, iki-üç saat mayalanması beklenir. Mayalandıktan sonra ince ince kıyılmış ceviz, çörek şeklinde elle açılan hamurun içerisine konarak elle tandıra vurulur.
Çörek:
Çörek hamuru, süt, yağ, un ve mayayla yoğrularak mayalanmaya bırakılır. Çörek hamurunun suyu ne kadar az olursa çörek o kadar güzel olur. Çöreğin içerisine “çörek murtuvası” (yağla kavrulmuş un) hazırlanır. Mayası gelen çörek hamuru küçük parçalar halinde elle yassıltılarak açılır, içerisine murtuvası konarak dört taraftan bohça şeklinde kapatılır. Tekrar yassıltılarak üzerine bardak ağzıyla gül şekli veya kaşıkla şekil verilir. Üzerine yumurta sürülür, susam ve çörek otu dökülerek elle tandıra vurulur.
Unla Yapılan Diğer Yiyecekler
Haşil:
Tereyağı eritilir, su ve un ilave edilerek unun top top olması için kaynayıncaya kadar, yavaş yavaş karıştırılır. Kaynadıktan sonra tabaklara dökülür. Servis sırasında isteyen üzerine kaynamış süt ve tereyağı döker.
Yağlı haşil:
Un yağla iyice kavrulur. Üzerine yavaş yavaş su dökülür, servis sırasında bunun üzerine yağ dökülmeden yenir.
Murtuva / Murtağa:
Tereyağı iyice kızartılır, içerisine göz kararı un dökülerek unun rengi koyulaşıncaya ve un kokusu gidinceye kadar hafif ateşte kavrulur. Kavrulduktan sonra tuzu konur, servis yapılır.
Murtuva şekerli olarak da yapılmaktadır. Un yağla kavrulduktan sonra şeker ilave edilerek servis yapılır.
Su böreği:
Bir tepsiye yedi tane yumurta kırılır, unla katı bir hamur yoğrulur. Hamur 18 adet kunt (topak) olacak biçimde eşit parçalara bölünerek bunlar çok ince olmayacak (baklava yufkasından kalın olacak biçimde) şekilde oklavayla açılır. 8 adet yufka dörde bölünerek her biri sıcak suda haşlanır, sudan süzgeçle çıkarılarak iyice süzüldükten sonra kurulanmak üzere temiz bir bezin üzerine serilir.
Tepsi yağlanır, önce haşlanmayan yufkalardan bir kat serilir ve üzeri kızarmış tereyağıyla yağlanır, sonra haşlanmış olanlardan bir kat serilerek her kat yağlanır. Böreğin orta katmanına gelinceye kadar bu böyle devam eder. Orta yerine gelince peyniri ya da kıyması (neyle yapılması isteniyorsa) yufkanın üzerine düzgün bir şekilde serilir. Diğer yufkalar da aynı şekilde kat kat yerleştirilerek tepsi doldurulur ve fırına verilir. Fırından çıkarılınca su serpilerek üstü kapatılır. Bıçakla kare şeklinde dilimler halinde kesilip sıcak olarak servise sunulur.
HABERE YORUM KAT